Jeden z najbardziej niezwykłych debiutów rocka. Nie wszyscy docenili geniusz Zappy

/ 5 grudnia, 2024
fot. Ron Kroon for Anefo


Album „Freak Out!” Franka Zappy i The Mothers Of Invention to jeden z najbardziej niezwykłych debiutów muzyki rockowej i jedna ze 100 rockowych płyt wszech czasów.


Wydany w czerwcu 1966 roku Freak Out!, dwupłytowy, debiutancki album The Mothers Of Inven­tion, zapoczątkował karierę jednego z najwybitniejszych XX-wiecznych kompozytorów, docenionych także w świecie jazzu i muzyki klasycznej. Stojący na czele kalifornijskiego zespołu wokalista i gitarzysta Frank Zappa inspirował się jako twórca nie tylko rock’n’rollem i bluesem, ale też jazzem nowoczesnym oraz muzyką współczesną, zwłaszcza dorobkiem Igora Strawińskiego, Antona Weberna i Edgara Varèse, co dawało mu duże pole do popisu, jeśli chodzi o formę kompozycji, rozwiązania harmoniczne czy pomysły aranżacyjne. Z kolei jego biegłość jako gitarzysty oraz biegłość pozostałych muzyków The Mothers Of Invention sprawiały, że mógł zagrać praktycznie wszystko, co też na przestrzeni kariery robił.

Zappa pisał przy tym cięte, satyryczne teksty, celnie wykpiwające Amerykę czasu prezydenta Lyndona Johnsona, jej głupotę, pychę, obłudę, zachłanność, konformizm (Hungry Freaks, Daddy, Who Are The Brain Police?). Nie unikał wypowiedzi na ważne tematy społeczne – w Trouble Every Day przywołał zamieszki na tle rasowym w Watts, w których zginęły 34 osoby, żeby potępić rasizm, niesprawiedliwość społeczną, pogoń dzien­nikarzy za sensacją. A jednocześnie natrząsał się z hipisów, ich mody i ich niedojrzałości (Motherly Love). Przykładem jego humoru jest też opubliko­wany na okładce Freak Out! „list” fikcyjnej uczenni­cy Suzy Creamcheese (która to postać pojawiła się w utworze The Return Of The Son Of Monster Magnet i powracała w późniejszej twórczości artysty) z Salt Lake City (przytyk do najbardziej zaściankowego rejonu Ameryki), w którym pisała: Nikt w mojej szkole nie lubi Mothers. Szczególnie od kiedy nauczyciel powiedział, o czym są ich piosenki.

Freak Out! to zbiór bardzo zróżnicowanych kompozycji, od przezabawnych pastiszów słodkich piosenek miłosnych z przełomu lat 60. i 70. (Go Cry On Somebody Else’s Shoulder, Wowie Zowie) przez ka­pitalne utwory rockowe we własnym niepowtarzal­nym stylu, często z akcentami humorystycznymi (Hungry Freaks, Daddy z świetną solówką gitarową, I Ain’t Got No Heart, Motherly Love, psychodeliczny Trouble Every Day z bluesową harmonijką) aż po dowcipne awangardowe odjazdy (Help I’m A Rock z wstawką aleatoryczną, The Return Of The Son Of Monster Magnet z elementami muzyki elektronicz­nej i konkretnej).

Jak na debiutancki album nieznanego zespołu przystało, sesje Freak Out! przebiegły w błyskawicz­nym tempie. Całość została nagrana w zaledwie kilka marcowych dni 1966 roku w studiu TTG w Hollywood pod okiem producenta Toma Wilso­na, który był przekonany, że ma do czynienia z kolejnym, zwykłym zespołem bluesrockowym. Gdy jednak okazało się, jak nietuzinkowych muzyków u siebie gości, oniemiał. Był pod takim wrażeniem, że zadzwonił do Nowego Jorku i w rezultacie dostałem praktycznie nieograniczony budżet na tego potwora – pisał w „Hit Parader” Zappa, co chyba nie do końca jest prawdą, bo, jak twierdził później, nie pozwolo­no mu przedłużyć sesji i dopracować całości.

W chwili wydania albumu niewielu zrozumiało wizjonerstwo Zappy, ale po kilku latach, gdy zdobył on już uznanie na scenie rockowo-jazzowej, Freak Out! zaczęto postrzegać jako dzieło przełomowe i ponadczasowe.

Dyskografia Franka Zappy jest bardzo obszerna i liczy ponad 120 pozycji (duża część to płyty opublikowane już po jego śmierci w 1993 roku). Do najważniejszych należy zaliczyć pionierski jazzrockowy album Hot Rats (1969), oratorium 200 Motels z awangardowymi partiami orkiestry symfo­nicznej (1971), bardziej przebojowe płyty Over-Nite Sensation (1973), Apostrophe (‘) (1974), One Size Fits All (1975) i Sheik Yerbouti (1979) czy rock operę Joe’s Garage (1979), ale też liczne wydawnictwa koncer­towe, pokazujące biegłość i finezję improwizacyjną jego zespołów, jak Fillmore East – June 1971 (1971) czy Roxy And Elsewhere (1974).

Freak Out! to jedna ze 100 płyt wszech czasów, jakie znalazły się w nowym Wydaniu Specjalnym Teraz Rocka.

„Wydanie Specjalne: 100 PŁYT WSZECH CZASÓW – ROCK” to subiektywne, przygotowane przez redakcję „Teraz Rocka” zestawienie najważniejszych albumów w historii naszego ukochanego gatunku.

Pismo trafiło właśnie do przedsprzedaży i dostępne jest w promocyjnej cenie, a w kioskach dostępne będzie już od 6 grudnia.

„100 PŁYT WSZECH CZASÓW – ROCK” – kup w przedsprzedaży!

KOMENTARZE

Przeczytaj także